Interview Iraida Markus-Meerzorg en Manoushka Zeegelaar Breeveld

De opzet is simpel: zet een witte maker en een maker van kleur tegenover elkaar voor een gesprek. Soms een gesprek dat schuurt en confronteert, altijd een dat open is en inzichten oplevert. Een gesprek dat we moeten hebben. Dat is de online gesprekkenreeks Over Kleur Gesproken. Dit jaar toe aan zijn tweede reeks in samenwerking met HUMAN.

Samen zetten ze Over Kleur Gesproken in Nederland op; acteur Manoushka Zeegelaar Breeveld en agent Iraida Markus-Meerzorg van KLEUR, het initiatief dat inclusiviteit en diversiteit in de film- en televisiewereld agendeert en aanjaagt. Ten tijde van de Black Lives Matter-demonstraties van 2020, besloten ze het aanzwengelen van verandering toch nog een kans te geven. Iraida Markus-Meerzorg: ‘Gesprekken over inclusiviteit worden al vijftig jaar gevoerd, natuurlijk word je dan moedeloos.’

Jullie strijd voor verandering lijkt nu eindelijk wel aan te slaan. Waar zit dat hem in?

Manoushka: “Er zijn natuurlijk heel veel commissies en werkgroepen en wat al niet meer geweest. Het verschil zit hem erin dat we niks eisen. Samen met iedereen die KLEUR mede geïnitieerd heeft, zeggen wij de industrie wat ze zelf kunnen doen om het verschil te maken. We bedachten: wat als wij een start maken en tien punten formuleren met suggesties? Punten die je direct, hands on, kan toepassen en het kost je nog geen cent.”

Afgelopen jaar was KLEUR tijdens NFF al online actief met een eerste reeks Over Kleur Gesproken, hoe ziet dat er dit jaar uit?

Manoushka: ‘We komen dit jaar terug, voornamelijk online. Iraida en ik willen vooral weten wat mensen het afgelopen jaar hebben gedaan. In een jaar kun je niet alles veranderen, maar je kunt wel een ontwikkeling inzetten. Zodat er ook nieuwe verhalen komen.”

Hebben jullie daar ook voorbeelden van gehoord, van wat mensen en organisaties hebben ingezet?

Iraida: “Er zijn een aantal mooie initiatieven zoals Generation Inclusion, dat zet echt in op iets dat wij belangrijk vinden: witte makers en makers van kleur aan elkaar koppelen om samen inclusievere verhalen te vertellen. Zo krijg je nieuwe perspectieven, nieuwe makers die de mogelijkheid krijgen om met bestaande platforms in gesprek te gaan. Daarnaast merk je ook dat producenten steeds vaker makers van kleur raadplegen bij het ontwikkelen van projecten, om een juist perspectief te krijgen. Dat er simpelweg Surinaamse makers worden betrokken bij een verhaal over een Surinaams gezin.”

Manoushka: “Dat klinkt misschien klein, maar dat is het niet. Dat is het hele eieren eten van inclusiever werken, dat je niet in je eentje gaat zitten bedenken hoe het werkt of hoe het eruit moet zien voor een hele groep mensen, zonder dat je die groep mensen erbij betrekt. Pretendeer niet dat je alles weet als maker. Vraag het en je komt er snel genoeg achter hoe iets echt zit.”

Iraida: “En natuurlijk zou het ook fijn zijn als je als acteur van kleur een verhaal kan vertellen waar je afkomst er niet toedoet, dat is óók inclusiviteit. Want mensen van kleur worden ook gewoon verliefd.”

Manoushka: “Ze worden verliefd, ze gaan scheiden, ze hebben een baan, worden jurist, het zijn net mensen. Af en toe zie ik het in producties voorbijkomen, het kan prima. Vijftig jaar geleden kon het eigenlijk al prima, alleen gebeurde het niet. Twee jaar geleden gebeurde het zelfs nog te weinig. Als die ontwikkeling verder doorgaat, dan zijn wij, van KLEUR, blije mensen. Dat is waar het ons om te doen is.”

Hebben jullie daar zelf met Over Kleur Gesproken ook aan bijgedragen?

Iraida: “Hoe simpel het mag overkomen, dat het gesprek er nu is, dat is al mooi. Dat gesprek is ook altijd ongemakkelijk, van beide kanten, maar het is denk ik wel een grote verandering sinds een jaar. We kunnen nu betere gesprekken voeren.”

Manoushka: “Ik durf inderdaad ook wel te zeggen dat het komt door wat wij opgeschreven en breed gedeeld hebben. Ingewikkeld blijft het ook nog wel een tijdje want het is complexe problematiek die zijn grondslag heeft in zo’n gezamenlijk moeilijk verleden. Daar ben je niet in een jaar uit. Het afgelopen jaar zijn er ook tal van mensen geweest die hebben gezegd, daar gaat mijn artistieke vrijheid, of die zeiden ‘ik moet toch een grap kunnen maken?’ Allebei moet kunnen. Je artistieke vrijheid is heel belangrijk, grappen maken nog belangrijker, maar realiseren wat je daarmee teweegbrengt is iets dat je iedere keer opnieuw moet bekijken, en daar schort het nog wel aan. Maar ik kan me ook voorstellen, als iets nooit een probleem voor je is geweest, dan is het lastig om het volledig tot je door te laten dringen.”

Het gesprek is er nu, maar waar kan er nog flinke winst behaald worden?

Iraida: “Op de set gaat het nog steeds niet goed. Helaas blijf je toch horen over acteurs waarbij de make-up niet klopt of die niet uitgelicht kunnen worden. Dat blijft nog een grote stap die gezet moet worden."