Ga naar inhoud

Juryrapport Beste Digitale Cultuurproductie 2021

De evolutie van de categorie Interactive naar de meer ongrijpbare en dynamische benaming Digitale Cultuur die dit jaar is ingezet, weerspiegelt de brede diversiteit in de elf projecten die zijn geselecteerd voor Storyspace. De projecten variëren van VR tot game-engines, door kunstenaars gemaakte software, documentaires en apps, en resulteren in een rijk ensemble aan ervaringen. Verhalen kunnen allerlei vormen aannemen, van een site specifieke performance in de context van een wijk tot een immersieve installatie rondom analoog moederschap en van deskundige reflecties op blockchain-technologie tot de kritische kunst van het kopen van wolken.

In geen van de werken ontbreekt het aan betrokkenheid met de grote hedendaagse vraagstukken die onze realiteit bepalen. Thematisch groeperen van de projecten voelt bijna geforceerd aan omdat ze juist de complexiteit van deze hyperproblemen weerspiegelen - sommige beginnen op het microniveau van de individuele emotie, andere openen portalen naar het nabije en meer verre verleden, of naar hybride toekomsten of buitenaardse verkenningen. De selectie zoekt de grenzen op van wat verhalen vertellen kan zijn, tot op het punt van abstractie. Verschillende projecten tonen aan dat kunstenaars het aandurven om zich kant-en-klare technologie toe te eigenen en aan te passen tot hun eigen gereedschap. Maar dit niveau van technologische bekwaamheid vertaalt zich niet altijd in een even hoog niveau van verfijning in het verhalende.

Wij waarderen echter het risico dat de makers nemen door voortdurend nieuwe technologieën te omarmen en conventies uit te dagen die horen bij het experiment. Tegelijkertijd ondermijnen deze omarmingen niet een kritische houding ten opzichte van bijvoorbeeld bewakingstechnologie, biotechnologie en de commodificatie binnen het digitale domein. Wanneer we kijken naar de uiteindelijke selectie van de drie genomineerden zien we een duidelijke rode draad – elk werk gaat voorbij aan het interactieve en beweegt zich richting een immersieve en participatieve ervaring.

I want to delete it all, but not now

Roos Groothuizen

De escaperoom die Roos Groothuizen heeft gebouwd vertelt een verhaal dat we allemaal kunnen herkennen in onze wens om te ontsnappen aan de klauwen van social media en big tech. Het publiek kruipt in de huid van rechercheurs om te proberen de verdwenen Rosa terug te vinden. Als deelnemer zoek je naar aanwijzingen. De escaperoom bevat verschillende hedendaagse huis-tuin-en-keuken tools die ons in de gaten kunnen houden en gelinkt zijn aan sociale media - waarmee ze tegelijkertijd het slot en de sleutel zijn. De escaperoom is speels en leuk om je in te verliezen, maar toont ook de frustratie en vermoeidheid van het omgaan met deze technologieën. Aan het eind wordt de motivatie aangewakkerd om te proberen het betere te kiezen en je niet alleen maar neer te leggen bij het onvermijdelijke.

Good Neighbours

Natalie Dixon & Klasien van de Zandschulp

Good Neighbours bouwt voort op zeer relevant en cruciaal onderzoek binnen gemeenschappen rond kwesties van privacy, burgerschap en bewakingstechnologie. De makers, Natalie Dixon en Klasien van de Zandschulp, belichten hoe alledaagse consumententechnologie een giftige rol speelt in onze intermenselijke relaties en de sociale cohesie verstoort. Het speelt in op achterdocht en vergroot onze vooroordelen. De setting van de immersieve performance in een echte buurt, gebaseerd op echte verhalen die daar zijn opgepikt, werkt. Zo wordt context inhoud en word je als deelnemer een speler in het complexe verhaal. Smartphone apps en smart home security veranderen alledaagse situaties in belastend bewijsmateriaal. Door ze te gebruiken worden we allemaal potentieel verdachten of agenten. Uiteindelijk wil Good Neighbours niet alleen bewustwording en kritische reflectie opwekken, maar ook het beleid omtrent de openbare ruimte beïnvloeden.

IVF-X: Posthuman Parenting in Hybrid Reality. Broed en ontmoet uw cyborg baby

Victorine van Alphen

IVF-X van Victorine van Alphen doet wat een goede sci-fi kan doen. Het wordt een spiegel voor onze bestaande wereld, die in dit geval vooronderstellingen en vooroordelen rond ouderschap adresseert. Door de zorgvuldig doordachte scenografie en de stappen waarin het verhaal wordt opgebouwd verandert zelfs een sceptisch publiek in kwetsbare deelnemers. Verhaal en technologie zijn één. Het is geen VR-ervaring, het is een ervaring die VR gebruikt als slechts één van de media op een precieze en totaal overtuigende en harmonieuze manier. IVF-X stelt vragen over wat leven is, over genetica en voortplanting, en over de individualistische maatschappij en cultuur waarin we leven. In slechts twintig minuten word je effectief ondergedompeld in zeer persoonlijke en diepere lagen van wat ouderschap zou kunnen zijn buiten de patriarchale, gecommercialiseerde en gender normen. Het biedt een derde ruimte voorbij het altijd aanwezige binaire denken. Aan het einde van het stuk galmen de aangereikte vragen over leven in het posthumane nog lang na.

ga terug